با سلام خدمت دوستان عزیز و همکاران گرامی
در قسمت اول این مبحث برای مقدمه، ویژگی های برنامه ی درسی تعلیم و تربیت دینی دوره ی ابتدایی بیان شد و در ادامه ی آن به بخش برنامه های درسی رسیدیم که از این بخش نیز اصول حاکم بر برنامه ی تعلیم و تربیت دینی دوره ی ابتدایی توضیح داده شد.
در این قسمت قصد دارم به مبحث بعدی یعنی راهنمای استفاده از محتوای آموزشی هدیه های آسمان بپردازم، اما قبل از باید به سوالی پاسخ بدهیم،
تفاوت عمده ی آموزش های دینی در دوره ی اول ابتدایی (اول، دوم و سوم) با دوره ی دوم آن (چهارم، پنجم و ششم) چیست؟
براساس مطالعات دامنه دار علمی اعتقاد بر این است که در سال های اول، دوم و سوم دبستان، دانش آموزان به لحاظ رشد تفکر دینی و فهم مفاهیم آن ویژگی های مشابهی دارند و در این زمینه با محدودیت ها و نواقص فراوانی روبرو هستند، چرا که آن ها با احساس و عواطف و تخیلات خلاق خود، در این زمینه به تفکر می پردازند. لذا آموزش دینی نیز باید به این ویژگی ها توجه نماید و مفاهیم دینی را از طریق داستان، شعر، سرود، نقاشی، بازی های نمایشی و سایر کارهای هنری که مبتنی بر تخیل و احساس بوده و جذابیت لازم برای خردسالان دارند، ارائه نماید.
در خصوص پایه های پایانی دوره نیز باید گفت دانش آموزان سال های چهارم و پنجم اگر چه در مرحله تفکر عینی قرار دارند و درک آن ها از مفاهیم دینی محدود است اما به سبب رشد نسبی تفکر و برداشت های آن ها و نیز کسب تجارب دینی بیش تر در مرحله بالاتری نسبت به پایه های قبلی قرار دارند. بنابراین خوب است در خصوص این گروه علاوه بر استفاده از داستان، شعر، سرود و فعالیت های هنری و علمی، بخشی نیز به ارتقای معلومات و اطلاعات دینی آن ها اختصاص یابد و مطالبی در سطوح نسبتن بالاتر برای آنان مطرح گردد.
۳- راهنمای استفاده از محتوای آموزشی هدیه های آسمان
این قسمت را به چهار بخش عمده تقسیم کرده و در هر قسمت به توضیح کامل یکی از بخش ها می پردازیم،
الف - محتوای آموزشی هدیه های آسمان
ب - ویژگی های محتوای آموزشی در هدیه های آسمان (آشنایی با کتاب درسی، کتاب کار و راهنمای معلم و کارکرد هر یک)
ج - ساختار محتوای آموزشی هدیه های آسمان
د - معرفی فرایند یادگیری دانش آموز در یک واحد درسی
با طرح سؤالاتی و سپس با پاسخ دادن به این سؤالات، به مبحث الف - محتوای آموزشی هدیه های آسمان می پردازیم،
۱- محتوا چیست؟
عمده محتوا همان است که به وسیله برنامه ریزان طراحی و به وسیله مؤلف، انتخاب و سازماندهی می گردد، امّا تمام محتوا این نیست. در فرایند آموزش، آن چه که معلم برای تدریس پیش بینی نموده و در ضمن تدریس جلوه می کند و آن چه از تعامل دانش آموزان با یکدیگر حاصل می شود.
۲- محتوا به چه شکل هایی ارائه می شود؟
۱- به صورت مکتوب (نوشتاری) ۲- انتخاب عکس ها و تصاویر زیبا و مربوط به مفاهیم و مطالب تهیه شده، ۳- فعالیت های خارج از مدرسه دانش آموزان (بازدید هدف دار)
۳- نقش محتوا در برنامه های درسی سنتی و جدید چیست؟
۱- در برنامه های سنتی (مرسوم)، محتوای آموزشی به متون درسی منحصر می شود و معلم و دانش آموز تمام همّ و غمّ خود را به این متون می گذارند. ۲- در برنامه ی جدید تربیت دینی، علاوه بر متون، تصاویر «هدیه های آسمان»، فعالیت های کتاب کار و مطالب راهنمای معلم، هر کدام به سهم خود بخشی از محتوای برنامه را تشکیل می دهند.
۴- در هدیه های آسمان، چه چیزی محتوای آموزشی را تشکیل می دهد؟
محتوای آموزشی که قرار است در کلاس ارائه شود، آن چیزی است که معلم پس از تحلیل دقیق و عمیق محتوا و درک مفاهیم و روابط موجود در هر درس، متناسب با اهداف یادگیری تعیین شده، مجددن سازماندهی می کند و برای ارائه محتوای سازماندهی شده از ابراز مختلف (تلویزیون، روزنامه و ...) استفاده می کند.
۵- برای استفاده از محتوا چه قدم های اساسی را باید برداشت؟
۱- تحلیل محتوا : یعنی تلاش برای بررسی و شناخت ابعاد گوناگون یک برنامه ی درسی و محتویات آن
۲- سازماندهی مجدد محتوا : یعنی خلق، گزینش و یا ترکیب راهبردها و روش های منحصر به فرد تدریس، براساس برنامه ی درسی و محتویات آن است.
روش تدریس هدیه های آسمان - قسمت اول
روش تدریس هدیه های آسمان - قسمت دوم
روش تدریس هدیه های آسمان - قسمت سوم
روش تدریس هدیه های آسمان - قسمت چهارم
روش تدریس هدیه های آسمان - قسمت پنجم
روش تدریس هدیه های آسمان - قسمت ششم
